Op de gemeenteraad van 19 december is de nieuwe meerderheid er eindelijk in geslaagd om het fietsbeleidsplan van Samen-Anders af te werken. Dit plan was al zeer ver gevorderd toen NV-A en LB+ de macht grepen. Door al dat geknoei zijn intussen ongeveer 16 maanden verder.
Opnieuw is kostbare tijd verloren.

Maar, beter laat dan nooit zullen we maar zeggen…

Ja, eindelijk is het daar het fietsbeleidsplan voor de gemeente Meise.

Meise doet het uitzonderlijk slecht in vergelijking met de rest van Vlaanderen wat haar fietsbeleid betreft. Koning auto blijft in Meise uitzonderlijk machtig en zelfs vandaag blijft het nut van de fiets voor ons bestuur beperkt tot een ‘recreatief’ ding. En waarom zou je daar in investeren? Mensen brengen hun kinderen tòch met de auto naar school en de mensen die hier wonen werken tòch in Brussel en nemen sowieso tòch de auto… Die visie is intussen uiteraard al zeer lang achterhaald en langzaam maar zeker begint de fiets weer aan belang te winnen en kiezen mensen meer en meer om de auto te vervangen door de fiets.

Onze wegen zijn niet geschikt voor fietsen

Probleem is dat onze wegen absoluut niet geschikt zijn voor fietsverkeer. Ze zijn ronduit gevaarlijk. Bovendien zijn er ook veel te weinig veilige fietsstallingen wat mensen vaak weerhoudt om te investeren in een degelijke, maar vaak ook dure, elektrische fiets.

Toen Samen Anders in 2019 in de meerderheid trad, was het toenmalig schepen voor mobiliteit Marie-Jeanne Thaelemans die er een top-prioriteit maakte om komaf te maken met die wantoestand en de fiets een correcte plaats wou geven in de mobiliteit van onze gemeente. Zoiets doe je uiteraard niet met een paar kleine beslissingen links of rechts, dat doe je aan de hand van een totaal beleidsplan. Zulk een plan voorziet niet alleen in de materiële elementen zoals wegen, wegmarkeringen, signalisatie, verlichting maar ook in stimulerende maatregelen en maatregelen die het ‘interessanter’ maken om de fiets te gebruiken tov de auto.

Een fietsbeleidsplan van de vorige meerderheid

Het fietsplan dat vandaag goedgekeurd is, kwam tot stand door een intensieve samenwerking tussen (ex) schepen Thaelemans en, het mag gezegd, voor 95% geëngageerde fietsers uit de gemeente. Zowel mensen uit het recreatief als het functioneel netwerk, de fietsersbond, afgevaardigden van adviesraden en scholen, vertegenwoordigers van de provincie Vlaams-Brabant en de Vlaamse overheid en de gemeentelijke diensten droegen bij tot dit plan. Onze dank en waardering gaat uit naar al deze mensen.

Alvorens met het plan te starten werden door middel van een fietsenquête 400 burgers bevraagd. Wat we daar uit leerde was ons startpunt. Opvallend, maar niet verwonderlijk was, dat de gemiddelde Meisenaar de fietsbeleving in Meise als ‘zeer ondermaats’ evalueerden.

Achterstand inhalen

Naast de enquête baseerden we ons uiteraard op meer cijfers. Een belangrijke bron van informatie vormen de cijfers uit de Gemeentemonitor. Een zeer nuttig rapport dat de Vlaamse overheid regelmatig vernieuwt en burgers en besturen in staat stelt om beleid te voeren op basis van cijfers en niet enkel op basis van politieke overtuigingen, of, het toeval. De editie van  2020 toont zelfs nog een achteruitgang ten opzichte van de resultaten van 2017. Zo vindt van de bevraagden in die monitor slechts 36% dat het fietsen veilig is in Meise, tegenover 48% in 2017. 40% vindt fietsen in Meise onveilig.

Er zijn in het verleden uiteraard ook wel zaken aangepakt en dat blijkt uit de ‘veiligheid op weg naar school’ dit net verbetert qua waardering van 25% naar 34%. Het veiliger maken van de schoolomgevingen, waar (ex schepen, nu raadslid) Thaelemans ook  in een vroegere legislatuur sterk in investeerde, begint dus vruchten af te werpen.

Meten om te weten

Om de kwaliteit van het fietspadennetwerk te monitoren, werd in 2020 door de firma Arcadis een inventarisatie uitgevoerd van de kwaliteit van de bestaande fietspaden. Dit gebeurde op vraag van de ex schepen van openbare werken, nu raadslid, Roel Anciaux (Samen-Anders).

Fietsenstallingen, een doorn in het oog van de nieuwe meerderheid

Ook wat de fietsenstallingen betreft hebben we stappen gezet tijdens de eerste helft van de legislatuur. Jammer genoeg is de nieuwe meerderheid volstrekt niet van te overtuigen en hebben zij bij de aanvang van hun ‘regeerperiode’ meteen de klok teruggedraaid. De fietsenstalling aan de Muze werd terug afgebroken en omgetoverd in een zinloze asfaltwoestijn. Die openbare ruimte geven zij liever terug aan de automobilist. Een zeer jammerlijke keuze, want als je een kijkje gaat nemen op dat plein, dan blijkt dat er ook aan parkeerplaats voor de auto’s nauwelijks nog nood is. Dat 44% van de bevraagden in de Gemeentemonitor liet weten dat er onvoldoende fietsenstallingen zijn, weerhield de nieuwe schepen Ruben Algeba niet om meer belang te hechten aan de angst van de middenstanders dan aan de noodzaak om leerlingen, leerkrachten, bezoekers van de Muze en een steeds groter wordende groep Meisenaren tegemoet te komen met veilige fietsenstallingen. De fietsenstalling was al een doorn in het oog van voormalig coalitie-partner NV-A omdat ook zij zich enkel baseerden op de angst van de 'middenstand' in Meise centrum. Angst dat de automobilist niet meer tot vlak voor de deur van de winkels kan komen parkeren. Door de angsthazen met de haren mee te strijken hopen deze partijen een paar stemmen te winnen. Jammer, want blijven kiezen vòòr de auto als belangrijkste transportmiddel in de dorpscentra legt een zware hypotheek op die middenstanders. Want de realiteit haalt ons in en burgers zullen sneller hun auto's achterwege (moeten) laten dan ze denken. En dan is het te laat om de infrastructuur nog aan te passen. De paradox is dat het net die middenstanders zullen zijn die er dan de hoogste prijs voor zullen betalen. De stemmen zullen gehaald zijn, en de gevolgen zullen voor de volgende generatie zijn.

De foto's hieronder tonen aan dat de huidige fietsstalling aan de school uiteraard veel te klein is en de fietsers genoodzaakt zijn om hun fietsen terug aan verlichtingspalen of verkeersborden vast te maken. Ons verstand is echt te klein dat de nieuwe meerderheid zò blind is dat ze dat niet inziet.

Met fietspaden alléén ben je er nog niet

Bij het opmaken van een fietsbeleidsplan focus je uiteraard niet enkel op een verbetering van de infrastructuur, maar heb je ook de ambitie om een gedragsverandering bij de burgers teweeg te brengen. In het plan lees je nog een paar paragrafen over dat deel van het plan, maar als we zien hoe onverantwoord ze met het essentiële onderdeel van de fietsstalling omgaan, houden we ons hart vast wat ze voor de rest gaan doen.  Het hoofdstuk over ’sensibilisatie’ is uitermate zwak.

Het autogebruik in Meise ligt immers hoog, ook voor korte afstanden en zeker voor wat functionele verplaatsingen betreft. Nochtans liggen de verschillende deelkernen binnen een straal van 3 à 4 km van de grotere kernen van Meise en Wolvertem. Enkel Westrode is wat verder verwijderd van de kern van Wolvertem (+/- 7 km). Bovendien is, met uitzondering van de kern van Meise, het reliëf niet uitgesproken heuvelachtig. Hierdoor kan de fiets een uitstekend verplaatsingsmiddel zijn voor woon-school, woon-werk en woon-winkelverplaatsingen.

Meise scoort onder het Vlaams gemiddelde

Verplaatsingen tussen woonplaats en werk gebeuren voor 81% met de auto, tegenover 67% gemiddeld in het Vlaams Gewest. Fiets en elektrische fiets komen samen aan 21%, tegenover 39% gemiddeld in Vlaanderen. Ook de verplaatsingen in vrije tijd gebeuren voor 76% met de auto, tegenover 66% gemiddeld in het Vlaams Gewest. Amper 30% van de inwoners verplaatst zich minstens wekelijks te voet of met de fiets.

Actieplan

Het nieuwe fietsplan bevat een toekomstvisie om alle dorpscentra, sport- en cultuurcentra, winkels, scholen… te verbinden via een veilige en comfortabele fietsverbinding. Maar er werd ook een actieplan in voorzien met de beschrijving van het knelpunt, de locatie, het voorstel tot oplossing en het jaartal van de te voorziene actie. Dit plan moet dus de leidraad worden voor de verdere uitvoering en verbetering van de Meisese fietsinfrastructuur. Kortom met het plan worden verschillende gemeentelijke projecten uitgewerkt o.a. verbetering ‘trage wegen’ - ‘recreatief fietsnetwerk’, meer ‘fietsstraten’, aanleg ‘nieuwe fietspaden’ o.a. De Kardinaal Sterckxlaan, de fietspaden langs de Drypikkestraat…

Tijdens de periode van 2019-2021 werden al heel wat projecten opgestart en uitgevoerd: o.a. de schoolomgevingen goed uitgeruste fietspaden langs de Broek- en de Hoekstraat, de renovatie van enkele trage wegen enz.

Eveneens wordt er ook rekening gehouden met zogenaamde ‘bovenlokale projecten’ en de verbindingen met andere gemeenten o.a. de aanleg van de fietssnelweg richting Londerzeel/Boom, de aanleg van nieuwe fietspaden Nieuwelaan.

Dit is het plan: nu de realisatie

Ondanks de weerzin van deze meerderheid om écht te investeren in fietsen en écht standpunten te durven innemen die soms ingaan tegen de tradities en die mensen uit hun comfortzone halen, ondanks hun onervarenheid met de materie zijn we blij dat het plan er nu eindelijk toch ligt. Een plan is één, de realisatie is een ander paar mouwen. Door de coalitiewissel is er gigantisch veel kostbare tijd verloren gegaan en valt het te bezien of deze meerderheid dit mooie plan nu ook daadwerkelijk en ten gronde zal kunnen realiseren.

Koken kost geld

Fietsinfrastructuur is véél en véél goedkoper dan infrastructuur voor auto’s. Per verplaatsing is het verschil zowel voor de samenleving als voor de gebruiker énorm. Maar omschakelen van een mobiliteit waar koning auto als een dictator bepaalt hoe we ons bewegen naar een mobiliteit waar de auto zijn plaats zal moeten vinden nààst de fiets en de voetganger zal opnieuw investeringen vergen én die kosten geld. Wil deze meerderheid dit plan uitwerken, dan zal ze geld moeten voorzien op de begroting. Voor het volgende jaar is er voorlopig nog maar één keer een goeie 75.000 euro voorzien. Voor de jaren daarna is er voorlopig nog niets voorzien. Vanuit de oppositie zullen we er alles aan doen om de meerderheid onder druk te zetten om dit plan niet onder de mat te schuiven door geld te willen sparen. Want dat risico is zeer reëel. Net zoals de voorbije legislatuur is schepen van financiën Jonathan De Valk ook nu weer maar met één ding bezig: geen geld uitgeven, zogenaamd om ‘de schulden af te bouwen’. Maar als dat betekent dat er niet geïnvesteerd wordt dan is dat zeer slecht nieuws. Want ‘niet investeren’ komt als een boemerang terug bij de volgende besturen die als maar méér kosten zullen moeten maken om de achterstand in te halen.

Wij houden jullie op de hoogte!